Nieuw stelsel gooit bouwtoezicht en bewijslast op de schop
Vandaag ligt de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (WKB) ter goedkeuring in de Eerste Kamer. Deze wetswijziging heeft ingrijpende gevolgen voor aannemers: het hele systeem van bouwinspecties gaat op de schop. Wie er toezicht houdt én wie bewijslast heeft bij constatering van gebreken kan na vandaag veranderd zijn.
Na de tragische brand in de Grenfell-toren in Londen is de aandacht voor bouwkwaliteit en deze nieuwe wet toegenomen. Deze dodelijke ramp roept vragen op over hoe het is gesteld met de bouwkwaliteit in Nederland, en of de nieuwe wet kan zorgen voor het toenemen van de veiligheid.
Uit een enquête tijdens een webinar van Bouwend Nederland blijkt dat 67% van de ondervraagden de meesten binnen hun bedrijf niet op de hoogte waren van de op handen zijnde wetswijziging, en dat 55% van de bedrijven nog niets heeft geregeld om zich voor te bereiden op het nieuwe stelsel.
Verschillende belangenorganisaties scharen zich achter de wet en roepen de senatoren op hem zo snel mogelijk aan te nemen. Bij de vier grote gemeenten (G4) liggen ze nog wel dwars. Zij maken zich zorgen over of zij adequaat kunnen ingrijpen als het mis gaat met privaat toezicht. Als de wet wordt aangenomen betekent het dat er veel gaat veranderen voor aannemers, inspecteurs, gemeenten én consumenten. Maar wat houdt de wetswijziging eigenlijk in? Waar moeten aannemers rekening mee houden en hoe bereid je je voor?
Wat is WKB?
WKB is een grootschalige wetswijziging die de kwaliteitsbewaking in de bouw moet herzien. De wet behelst veranderingen in zowel het Burgerlijk Wetboek, als in de Wabo en de Woningwet. Het doel van de wet is de kwaliteitsborging expliciet neer te leggen bij marktpartijen in de bouw om zo de positie van de opdrachtgever te versterken. De opdrachtnemer blijft in de nieuwe situatie ook na oplevering verantwoordelijk voor eventuele gebreken, tenzij deze kan aantonen dat de schuld niet bij hem ligt.
Nu verleent de gemeente toestemming, in de vorm van een vergunning, als aannemelijk is dat het bouwplan voldoet aan de technische bouwvoorschriften. Ook voert de gemeente zelf het toezicht uit. In het nieuwe stelsel stelt de overheid enkel nog kaders. Marktpartijen worden verantwoordelijk voor het borgen en inspecteren van de bouwkwaliteit. De markt moet zelf beoordelingsmethoden, zogenaamde instrumenten, ontwikkelen. Opdrachtgevers kiezen een instrument en de partij (kwaliteitsborger) die het instrument gaat toepassen.
Wat betekent dit voor bouwers?
Aannemers worden nu ook na oplevering verantwoordelijk voor eventuele gebreken. Dat betekent dat eventuele fouten tijdens het bouwen na afloop voor nare verrassingen kunnen zorgen. Zo kan de opdrachtnemer zelfs verantwoordelijk worden gehouden voor eventuele gebreken buiten zijn schuld, als deze zijn onschuld niet aantoonbaar kan maken. Als bouwer wil je dan ook zorgen dat het bouwproces goed wordt vastgelegd en bewaard, zodat je kan aantonen dat de fout niet bij jou ligt. Ook wordt een opleverdossier voor de consument verplicht waarin naleving van de overeenkomst inzichtelijk wordt gemaakt.
Blijf tijdens het bouwproces transparant in de communicatie met opdrachtgever, leveranciers en de inspectie. Ken de regels en geef het aan als elementen van het ontwerp niet aan de richtlijnen voldoen. Onthoud: jíj bent verantwoordelijk. Standaardisatie van bouwprocessen kan ervoor zorgen dat fouten tijdens het bouwen al voorkomen kunnen worden, zodat je niet met gedoe achteraf te maken hebt.
Kortom: zorg voor goede ketensamenwerking en zorg dat je het proces goed vastlegt. Wat het effect zal zijn van de privatisering van de inspectie moet nog worden bezien. Wat zeker is, is dat door de verschuiving van de bewijslast naar de bouwer de nadruk op bouwkwaliteit een impuls zal krijgen. Hopelijk wordt een tragedie zoals in Londen hier dan minder waarschijnlijk.
Standaardiseer het inspectieproces en bouw een digitaal dossier op: bekijk de mogelijkheden van OKcomply voor jouw (bouw)bedrijf!